dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Het werk is gedaan, de zaden zijn de deur uit. Tijd voor nagenieten, rust en sterven. De bomen lieten hun blad vallen en zijn al winterklaar, tak en stam zullen de winter doorstaan. Maar bij planten moet ál het bovengrondse sterven.
Als de groene mist optrekt uit bos, park en duinen, wordt de ruwhouten wapening van onze natuur zichtbaar: stammen en takken. En de lianen van de Bosrank, onze wilde Clematis die zijn herfstverschijning extra glans geeft door pruiken harige vruchtjes als engelenhaar in kale boomtakken en kruinen te hangen.
De sappige bessen van Krent, Vogelkers, Vuilboom, Vlier en Gelderse roos zijn op. Zelfs de overvloed aan Lijsterbessen is weggewerkt. Met wat er nu nog hangt, moet iets aan de hand zijn. Misschien zijn het buitenlandse 'wat de boer niet kent, dat eet-ie niet'-bessen, zoals die rode Cotoneaster en paarse Callicarpa.
Je zou denken: als er één gans is die zich al bij de eerste tekenen van de herfst naar warmere oorden spoedt, dan wel de Nijlgans. Toch? Maar nee. Sterker nog, hij gaat helemaal niet weg.
Nee, niet de stug doorgaande Hortensia's die steeds dieper roze, oudroze, gaan kleuren. En evenmin de laatste rozen, volhouders die nog in verschillende kleuren en maten tot het randje van de invallende vorst staan te gaan, echo van een allang voorbije zomer.
Sommige vogels zijn bekend van hun acrobatische toeren aan pinda's en vetbollen, andere van hun nijvere gescharrel tussen de bladeren, weer andere van hun lieflijke zang in de avondschemer of hun gekras in kale kruinen, van hun groepsdutjes aan de waterkant, hun overvliegende V-formaties, hun statige waden, hun kwet
Na de zomer is het tijd voor de ontgroening, iedere student weet dat. Dat is een begin, het studentenleven lokt. Maar tegelijk komt er een andere en veel grotere ontgroening op gang die helemaal geen begin is, hooguit het begin van het einde.
Nee, niet met de pepernoten die klaarliggen terwijl er nog geen Zwarte Piet, pardon: Piet te zien is. Of met het winterklare wegenzout. Het zijn planten die strooien voor hun leven. Met zaden.
Alsof er een wedstrijd honderd meter cirkelzagen is gestart, zo hard, zo lang en zo doordringend klinkt de Zangcicade als hij zijn aanwezigheid kenbaar meent te moeten maken. Overigens heb je hem dan nog lang niet gevonden, ook al is hij met een lengte van 4 tot 5 cm behoorlijk groot. Want schutgekleurd natuurlijk.
Een echt feestnummer, de Oleander: groeien, bloeien, hij gaat maar door, twaalf maanden per jaar is het bal. Uit Spanje afkomstig inderdaad, Olé! En uit de rest van het Middellandse Zeegebied, Iran, Pakistan en India. Dol op rotsige grond en ja hoor, laat Bonaire nou één en al rotsige grond zijn...
De natuur is vroeg uit de veren op Bonaire. In de eerste ochtendschemer staan de bloemen in vol ornaat klaar voor de nieuwe dag, de onvermoeibare Passiebloem heeft een verse lichting eendagsbloemen uitgestald. En de vogels laten zich al horen voor de eerste zonnestralen hun felle kleuren laten oplichten.
De Palu santu is een tropische boom die houdt van de zee. En dan niet op rotsen in de harde wind, maar rond de rustig kabbelende baai van Kralendijk, tot in mijn hogere en meer inlandige tuin.
Als in september de meeste planten het welletjes beginnen te vinden, doet híj er juist nog een schepje bovenop: windt zich energiek op om alles wat omhoog gaat - erin en erover - of weeft bij gebrek aan houvast een bodemtapijt.
De akkers van granen, bollen en bieten zijn kaal en de aardappelen worden in rap tempo uit de grond gehaald. Alleen de mais staat er nog fier bij in zijn geblokte percelen. Nog hoger, lijkt het. Met zijn drie meter is het dan ook ons hoogste gras, op een incidentele bamboe in een beschut tuintje na.
Dit jaar eisen zij de aandacht op: vlinders. Dagvlinders. Want dat zijn de opvallendste vlinderverschijningen, dartelend rond de bloeiende Budleia's in parken en tuinen. En aan de waterkant doet het laatste Koninginnekruid nog hele goede zaken. Overdag dus. En hoe meer zon, hoe beter.
Hoog gespriet, buigend in de wind, in smalle linten, brede zomen en wuivende eilanden: Riet. In soorten en maten bevolkt het ondiep water, sloten, vaarten en plassen.
Vreemde gezwellen in de vorm van hoorntjes, wratten, boontjes, knikkers, appeltjes, krielpiepers, ragebollen of ananasjes aan bladeren, takken of knoppen. Van bomen, meestal. Millimeters klein of centimeters groot, met velen of alleenstaand. Bleekgeel, groen of met een rode blos. Gallen.
Een advocatenkantoor uit Suske en Wiske? Een oud familiebedrijf in assurantiën? Of accountants en adviseurs voor al uw duistere zaken? Nee. En ook geen musketiers of ruige Noormannen die dapper en gewelddadig door hun historische avonturen trekken.
Ongegeneerd wat betreft hun onbedekte staat, hun naakte voorkomen, en ongegeneerd schrokkend van alles wat ze tegekomen: naaktslakken. Plaats van handeling? Mijn tuin. Maar het kan - en zal - overal gebeuren.
Lokbloemen, is dat niet dubbelop, zijn bloemen niet altijd lokkertjes? Nou, niet als de wind voor bestuiving zorgt, zoals bij de grassen en hun aanverwanten, die dan ook nogal onbeduidend bloeien. Of zoals bij veel bomen met hun katjes, propjes en ander onduidelijk, veelal kleurloos gebloei.
Ze maken geen web, zelfs geen val van spinseldraden, maar zwerven als jagers rond: de wolfspinnen. Ze zijn snel en sterk en hebben grote ogen. Inderdaad, net als de wolf van Roodkapje. Behoorlijk eng om te zien, dat mag je wel zeggen.
Blauw - écht blauw - is zeldzaam in de Nederlandse natuur. Als de bijna-blauwe Wilde hyacinten zijn uitgebloeid en de lichtblauwe Vergeetmijnietjes naar roze verkleuren, verzachten alleen de geaderd blauwe Ereprijzen het lange wachten op de enige echte, de diepblauwe Korenbloem. Blauwe regen? Violet-blauw.
Ardennen, land van de Ourthe. Met Dinant, Namen en Luik langs de Maas in het westen en Verviers, Bastogne en Arlon langs de grens met Duitsland en Luxemburg in het oosten. Stadse wachters om de beboste heuvels, burchten, oude stadjes, gehuchten, stromend water, stenen oevers en relatieve rust.
Massaal stijgen ze op uit de bewogen oeverbegroeiing waarin ze deze zomerse dag waren neergestreken. Om weer te landen zodra de rust is weergekeerd. Want ze zitten liever dan ze vliegen.
Doodgemoedereerd staat hij te dromen aan het spiegelende water, ontspannen in al zijn vezels, mediterend over het valeriaan-bestaan. Halfgeloken zon koestert de hoog uit het geveerde blad getilde bloemtuilen, het zachte roze dat onmerkbaar wiegt en waar zoemende insecten even komen uitzoemen.
