Zachte winterfeiten

Bij deze jaarwisseling is het in de natuur een drukte van belang: de volhouders hebben het langer vol gehouden dan anders en het nieuwe leven is eerder tevoorschijn gekomen. Door de uitblijvende vorst staan de Geraniums en Fuchsia's er nog fruitig bij, er bloeien nog rozen, en niet alleen Kerstrozen, en eigenlijk bloeit er hier en daar van alles nog wel wat. Tegelijkertijd bloeien de eerste Narcissen al volop, loopt de Kamperfoelie uit en staan overal de frisgroene bosjes peterselieblaadjes van het Fluitekruid. Een late Paardenbloem deelt de slootkant met het eerste Speenkruid.

Is het echt allemaal zo bijzonder? Nee, het allemaal eerder vertoond. Altijd zijn er bladeren die langer blijven hangen dan verwacht en zijn er eigenwijze laatbloeiers. En altijd zijn er bomen en bollen die eerder uitlopen dan gedacht. En altijd is er de Vlier die beide effecten in één keer laat zien: laatste bladeren aan de uiteinden van de takken en wat lager de eerste knoppen die uitlopen. Het ene jaar doet dit alles zich in extremere mate voor dan het andere, dat wel.

Het zijn harde feiten bij een (tot nu toe) zachte winter. En daar zijn er meer van. Bijvoorbeeld dat sommige bloeiers helemaal niet extra laat of extra vroeg zijn, maar gespecialiseerd om hun bloeiwerk in de winter te doen. Altijd. En dan doel ik niet op het Madeliefje, want dat bloeit het hele jaar rond. Nee, dan gaat het - bijvoorbeeld - om winterprunus, sneeuwbal en toverhazelaar. Ze zijn afkomstig uit verre, warmere oorden, maar met wat kunstgrepen (het enten op een robuuste onderstam met name) kunnen zij onze winter wel aan. Ook als die echt inzet.
Prunus X subhirtella is met zijn kleine lichtroze bloemen de meest verwarrende winterbloeier. Omdat hij zo doet denken aan de roze Prunussen die het voorjaar kleuren. Deze uit een kruising verkregen soort komt uit Oost-Azië en kent meerdere varianten, waarvan er één (var. autumnalis) zelfs al in de herfst bloeit.
Viburnum tinus is een telg van het veel grotere Sneeuwbal-geslacht en is afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. "Sneeuwbal' is afgeleid van de wittige bloemschermen, maar bij de 'tinus' is deze extra toepasselijk als de winter invalt en er sneeuw op de bloemschermen blijft liggen. Waar de prunus aan kale takken bloeit, is deze Viburnum een groenblijvende struik die na een reeks zachte winters vele mater hoof kan worden. Bij strenge vorst sterft een flink deel af, maar na terugsnoeien loopt hij doorgaans weer uit.
De Toverhazelaar (Hamamelis mollis) komt uit Oost-Azië en is - anders dan de naam doet vermoeden - geen familie van de Hazelaar. De overeenkomst is wel dat de Hazelaar vaak al vroeg in de winter bloeit, maar die bleekgele katjes lijken in niets op de nogal exotische bloemen van de de Toverhazelaar.