Scarabee of ... mestkever?

Het klinkt zo anders, de versteende statigheid van de scarabee of het kriebelige kruipen van een mestkever. En toch gaat het om hetzelfde beestje. In het ene geval moeizaam zwoegend door het zand van de Drentse hei (foto 1), in het andere uitgehakt in een oude Egyptische grafzuil (foto 2) of geschilderd op een mummiekist (foto 3). Mestkevers of Scarabidae, die over de hele wereld voorkomen, verzamelen mest om hun eitjes in te leggen. De verzamelde mest wordt begraven of tot mestballen gedraaid die met de achterpoten worden voortgerold.

De oude Egyptenaren kenden een mestkever die nu Scarabeus sacer, de heilige pillendraaier, wordt genoemd. Ze zagen complete jonge mestkevertjes uit de mestballen kruipen en meenden met 'spontane creatie' van doen te hebben: een ontstaan waaraan geen ouder-mestkevers te pas waren gekomen. Dat gaf het dier een heilige status: het werd een symbool voor het ontstaan en de transformatie van leven. In het hieroglyfenschrift - zoals op foto 2 - stond een scarabee voor de letter xpr, waarmee werd verwezen naar Chepri, de god van opgaande zon. Die volgens de Egyptenaren elke dag opnieuw geschapen werd, rond als een mestkeverbal. Vanwege zijn (her)scheppende betekenis, werd de scarabee als amulet - soms met een zon tussen de voorpoten - aan de doden meegegeven of op grafzuilen en mummiekisten afgebeeld.

In Nederland is de mestkever niet heilig. Hij is ook niet precies dezelfde als die uit het oude Egypte, al is de gelijkenis groot. Hier kruipen de Gewone mestkever en de Voorjaarsmestkever rond, de eerste met wat diepere groeven in zijn schild, de tweede wat blauwer glanzend, maar verder als twee druppels mestkever. Beide zijn trage zwoegers die niet kunnen vliegen, maar wel heel sterke poten hebben. Voor hun noeste arbeid in de mest.

En het zijn gewoon kinderen van een mestkevervader en een mestkevermoeder.