dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Licht, vuur en vuurwerk, het hoort bij de jaarwisseling: de komst van het nieuwe jaar, júist in de dagen dat alles op zijn donkerst is. Vuur moet het donker verdrijven, dus de kaarsen en kerstboomlichtjes blijven ook na kerst nog een poosje branden. En dan komt het vuurwerk.
Kerst, het is één en al sterren wat de klok luidt. En ja, ook klokken natuurlijk. Maar toch vooral sterren: oudere van papier met een lampje erin, van zilverpapier of stro. Of nieuwe van piepschuim, glitters, glas of plastic. Opblaassterren ook, of met kunstsneeuw op de ruiten gespoten.
Niet weg te denken, lijkt er altijd te zijn geweest. Oersymbool. Toch is de kerstboom zoals we die kennen hier pas in de 19e eeuw geïntroduceerd. En de allereerste vermelding van de spar - daar hebben we het over - als kerstboom is uit Straatsburg, 1521. Vóór die tijd geen kerstbomen, niet deze in elk geval.
Een haan kraait naar de nieuwe dag, een baby van plezier, het supporterslegioen victorie. De kraai zelf daarentegen krast.
Ze doen alsof er niets aan de hand is, de bloeiende rozen in de tuin, de Lavatera's, Campanula's en Erisiums. De margrieten en de stokroos. Toch zal de winter snel toeslaan. En het gros van de planten en dieren heeft dat begrepen, zij bereiden zich voor.
Is er eindelijk weer eens een blauwe lucht, staat die vol krassen! Een peuter heeft er met grof krijt op zitten tekenen.
Typisch gezicht, zo laat in het jaar nog al die hangmatten. Massaal hangen ze in de luwte van groenblijvende struiken, niet al te ver boven de grond.
Drenthe. De zomerse beslotenheid tussen boomlinten en hoge maïs heeft plaatsgemaakt voor de winterse uitgestrektheid waarin moderne boerderijen en bosranden van verre zichtbaar zijn. De groene muren zijn geslecht.
Aan de rand van het Dwingelderveld ligt 't Olde Posthuus, een bekende pleisterplaats voor fietsers. In de vroege middeleeuwen - toen eigendom van de bisschop van Utrecht - was het al een pleisterplaats voor geestelijken op doorreis, Anholt genaamd (van: aanhouden). Het gehucht heet nog zo.
Met carnaval laten mensen zich van hun vrolijke kant zien. De altijd sombere klimop doet dat in de late herfst, als de rest van de natuur zijn groei- en bloeikruit heeft verschoten.
De vlier houdt zijn blad nog maar met moeite vast: vergeeld, lichtroze aangelopen, in de toppen nog groen. Overschaduwd door de spectaculair rode Amerikaanse eik en - meer op gelijke hoogte - de knalgele vogelkers.
Een zeldzaam samenvallen dat zich elk seizoen maar een enkele keer voordoet: blauw, zon, een zondag, fluisterstil.
De jaarlijkse reis door de herfst gaat over hobbels en door kuilen, wat heet: wind en wolken, stilte en motregen, warme dagen waarop het gele herfstblad scherp tegen de blauwe lucht staat getekend, onbestemd grijs tussenweer, lage nevels, buien met slagregens, onweer en hagel ('korrelhagel' zegt de krant) en dan wee
Wolken en wind? Natuurlijk, dit is Nederland. De zon en het bijbehorende rustige herfstweer zijn nog slechts een voorspelling.
Nog één keer goed rondkijken, belangrijk. Want je kijkt anders als je weggaat. Al een beetje om: naar wat was. En vooruit: met hoop en verwachtingen voor wat komt. Wat blijft, verandert? Het onbewoonde Klein Bonaire (foto) blijft. Vaste bestemming voor zeeschildpadden en natuurliefhebbers.
Je ziet hem overal, op Bonaire, en toch is hij nergens echt thuis, de katoenboom. Zijn magere gestalte, de grote bleekgroene bladeren, de trossen kleine purperen bloemen die hij altijd wel ergens draagt en de grote gerimpelde zaadblazen: alles kenmerkend genoeg.
Zaterdag 24 september. Tegen 17.00 uur was Addo's Bookstore aan de Kaya Grandi, Kralendijk, omgebouwd tot een zaaltje; de boekjes lagen klaar en met de ingelijste tekeningen uit het boekje was een kleine tentoonstelling geïmproviseerd. Genodigden en geïnteresseerden druppelden binnen.
De leguaan zit nog tussen de rode bloemen van de flamboyant, in zonlicht dat naar rood begint te neigen. De wind probeert de warmte van de porch te blazen, maar zolang de lage zon daar nog vol naar binnen schijnt, heeft dat geen kans van slagen.
De eerste uren na de zonsopgang in Nawati zijn het nog steeds vogels die leven in de Bonaireaanse brouwerij brengen: op de grond tussen de begroeiing rondscharrelende duifjes, in boomtoppen en cactussen lawaaiige parkieten, op en rond de porch de nijvere gele zangertjes, suikerdiefjes en chuchubi's, iets afstandelij
Nawati, net iets boven het vakke deel van Bonaire uitgetild. Vanaf hier strekt de mondi - met lage bomen en hoge zuilcactussen - zich uit tot aan zee, overdag als een smalle strook aan de westelijke horizon te zien. Nu zijn er slechts de lantaarns langs de kustweg en de lichten van een groot schip op zee.
De avond is gevallen. Naar het zuiden, hoog boven de lichtjes van Kralendijk, glinsteren de sterren van de Schorpioen. Voor de lens van de camera blijven ze verborgen, maar aan het blote oog kunnen ze onmogelijk ontsnappen.
Op 4 juli, 'Independance Day', begon het. Die eerste niet-werkdag riep een compromisloos streven naar volledige vrijheid op: weg met de vaste en terugkerende verplichtingen, weg met alle aansprakelijkheden, weg met de continuë bereikbaarheid, de eisen en verwachtingen.
De rellen in Engeland en de autobranden in Berlijn zijn door Libië uit het nieuws verdrongen en de beurzen lijken uitgedaald. Maar een zomerrally - een stijging van de koersen die niet kan worden verklaard, anders dan door dat het zomer is - zit er niet meer in.
Het is zover. Terwijl een storm door de beurzen en Engelse steden raast, begint hier de hei te bloeien. Langzaam spreidt het lila-roze zich uit over de grote Dwingelose hei, het kleinere Nuilerveld en een paar pollen in mijn Drentse tuin (zie foto).
Alweer een vlier? Ja, ze groeien overal en als je er - zoals ik - door gefascineerd bent, zíé je ze ook overal. Dat wil zeggen: in gematigde streken en tot 1000 à 1100 meter hoogte, zoals ik in Zwitserland kon vaststellen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen.
