Weblog van de (on)gewone natuur

Onder paddestoelen zelf is het algemeen bekend: dat ze niet alleen van de herfst zijn. Elfenbankjes (foto 1), berkenzwammen (foto 2) en hun verwanten zijn er zelfs het hele jaar, terwijl de rest een ondergronds bestaan leidt als wit myceliumdraad in bodems, bladresten, oude stronken en stammen.

Boomschors, de buitenste, dode laag van de bast, mag dan altijd dezelfde - beschermende - functie hebben, voor het overige is er sprake van een enorme variatie: in vorm, kleur, dikte, glans, gaten, gezwellen en plantaardige of dierlijke bewoners. Vaak even kenmerkend als blad, knoppen, bloei en vruchten.

De eerste sneeuwklokjes bloeien. Vroeg, maar het kan: niet voor niets heten ze sneeuwklokjes. Voor de kerst twitterde ik al een keer over bloeiende narcissen bij de Lange Voort. Ze staan nog steeds te bloeien. Er is iets bijzonders mee, want het zijn de enige in de wijde omtrek.

Licht, vuur en vuurwerk, het hoort bij de jaarwisseling: de komst van het nieuwe jaar, júist in de dagen dat alles op zijn donkerst is. Vuur moet het donker verdrijven, dus de kaarsen en kerstboomlichtjes blijven ook na kerst nog een poosje branden. En dan komt het vuurwerk.

Niet weg te denken, lijkt er altijd te zijn geweest. Oersymbool. Toch is de kerstboom zoals we die kennen hier pas in de 19e eeuw geïntroduceerd. En de allereerste vermelding van de spar - daar hebben we het over - als kerstboom is uit Straatsburg, 1521. Vóór die tijd geen kerstbomen, niet deze in elk geval.

Ze doen alsof er niets aan de hand is, de bloeiende rozen in de tuin, de Lavatera's, Campanula's en Erisiums. De margrieten en de stokroos. Toch zal de winter snel toeslaan. En het gros van de planten en dieren heeft dat begrepen, zij bereiden zich voor.

Typisch gezicht, zo laat in het jaar nog al die hangmatten. Massaal hangen ze in de luwte van groenblijvende struiken, niet al te ver boven de grond.

Aan de rand van het Dwingelderveld ligt 't Olde Posthuus, een bekende pleisterplaats voor fietsers. In de vroege middeleeuwen - toen eigendom van de bisschop van Utrecht - was het al een pleisterplaats voor geestelijken op doorreis, Anholt genaamd (van: aanhouden). Het gehucht heet nog zo.

De vlier houdt zijn blad nog maar met moeite vast: vergeeld, lichtroze aangelopen, in de toppen nog groen. Overschaduwd door de spectaculair rode Amerikaanse eik en - meer op gelijke hoogte - de knalgele vogelkers.

De jaarlijkse reis door de herfst gaat over hobbels en door kuilen, wat heet: wind en wolken, stilte en motregen, warme dagen waarop het gele herfstblad scherp tegen de blauwe lucht staat getekend, onbestemd grijs tussenweer, lage nevels, buien met slagregens, onweer en hagel ('korrelhagel' zegt de krant) en dan wee

Nog één keer goed rondkijken, belangrijk. Want je kijkt anders als je weggaat. Al een beetje om: naar wat was. En vooruit: met hoop en verwachtingen voor wat komt. Wat blijft, verandert? Het onbewoonde Klein Bonaire (foto) blijft. Vaste bestemming voor zeeschildpadden en natuurliefhebbers.