Op vreemde voeten

Bij kale bomen is het extra goed te zien: hun typerende schorspatroon, de knoesten en wonderbaarlijk geheelde wonden. Maar soms vertonen ze een even scherpe als onverklaarbare overgang, ergens halverwege de stam, alsof daar twee verschillende bomen aan elkaar geplakt zijn. In dat geval hebben we te maken met een geënt exemplaar. Het wortelstelsel en een deel van de stam zijn van de ene soort of variant, de rest van de stam, de takken, de bladeren, de bloemen en de vruchten van een andere. En nee, dat ontstaat niet vanzelf, daar zijn mensenhanden aan te pas gekomen.

Toen de boom nog jong was, heel jong, hebben die mensenhanden zijn top eraf gesneden en op dat snijvlak de top van een andere soort gezet. Van een boom met mooier blad, grotere bloemen of lekkerder vruchten die ons klimaat niet op eigen kracht weet te overleven. Maar wel met het stevige onderstel van een oerHollandse boom of struik. Zo zijn bijna alle fruitbomen geënt, maar ook veel seringen en rozen. Dat gebeurt vaak vlak boven de wortel, zodat je de ent niet eens ziet. Bij grotere bomen is dat vaak wel het geval. De bekendste is misschien wel de Sierkers (foto 3), waarbij uit een stevige onderstam meerdere enten groeien die de boom een typische vorm geven, hoewel er ook Sierkersen zijn die onzichtbaar vlak boven de wortel zijn geënt.
Een ander bekend voorbeeld van een boom die altijd is geënt, is de Rode kastanje (foto 2). Die doet het goed in Nederland, maar alléén op de onderstam van een gewone witte Paardenkastanje. Hoewel het minder gebruikelijk is om bijvoorbeeld Esdoorns, Essen en Populieren (foto 1) te enten, komt dit wel voor en is dan meteen goed te zien. 

Natuurlijk kan niet alles. Een Spar groeit niet op een Eik en een Roos niet op een Vlierstruik. Boven- en onderstam moeten voldoende verwant zijn, minimaal van hetzelfde geslacht, dus Roos op Roos en Eik op Eik. En dan nog lukt niet alles. En er komt iets meer bij kijken dan het simpelweg op elkaar zetten van onder- en bovenstam, zoals het op een bepaalde manier snijden van de stammetjes, het 'verbinden' van de wond, het toedienen van groeihormonen en het tegengaan van infecties.
Een heel gedoe, maar dan heb je ook wat. En dus staan er heel wat bomen en struiken 'op vreemde voeten', al zijn het eigenlijk niet de voeten die vreemd zijn: het vreemde is wat er allemaal op die gewone voeten staat.

Tags: