Het spoor van de Kerstster

Kerst, het is één en al sterren wat de klok luidt. En ja, ook klokken natuurlijk. Maar toch vooral sterren: oudere van papier met een lampje erin, van zilverpapier of stro. Of nieuwe van piepschuim, glitters, glas of plastic. Opblaassterren ook, of met kunstsneeuw op de ruiten gespoten. Er is zelfs een plant tot kerstster gedoopt, die met rode rozetten de vensterbanken siert. Allemaal vanwege de Ster van Bethlehem en de nog oudere midwintertradities in onze streken rond de terugkeer van het licht. 

In het Bijbelverhaal over de geboorte van het kindje Jezus wijst de Ster van Bethlehem de plaats van de stal. Wijzen uit het oosten hebben de ster gezien en gaan op bezoek. Misschien waren het ook wel koningen: ze kwamen met dure cadeaus. Of ook de gewone stervelingen die bijzondere ster zagen, wordt niet vermeld. Er is veel gespeculeerd - en ook wel serieus onderzoek gedaan - of er rond het begin van de jaartelling daadwerkelijk een bijzondere ster te zien kan zijn geweest. Ja, zo wordt algemeen aangenomen: niet precies in het jaar nul, maar wel vijf, zeven of elf jaar daarvoor. En het was niet ongebruikelijk om aan de geboorte van een bijzonder iemand, bijzondere verschijnselen toe te schrijven. Achteraf, en dan maakt een paar jaar niet meer uit.
Dus kan het heel goed de nova zijn geweest, een exploderende ster in het sterrenbeeld Arend, die in het jaar 5 v.C. - tot in China toe - door astronomen werd gezien en beschreven. En het kan ook best de conjunctie van Jupiter en Saturnus zijn geweest, de vrijwel gelijke stand van deze planeten in het jaar 7 v.C., waarbij de normaliter als heldere sterren zichtbare planeten samen een zeer bijzondere aanblik moeten hebben gegeven. En tenslotte kan het ook nog de komeet Halley zijn geweest, die in het jaar 11 v.C. enkele maanden zichtbaar was. Een gunstige variant voor mensen die de kerstster graag met een 'staart' afbeelden. 
Een theorie die wetenschappelijk niét wordt ondersteund, is de verschijning van een UFO in het jaar nul, hoewel dat geheel nieuwe perpectieven zou bieden voor de komst van bijzondere mensen op onze aarde. Maar dan zou toch het aandoenlijke, maar ook tijdrovende en niet ongevaarlijke, kind-in-de-kribbe-stadium denkelijk wel zijn overgeslagen....

De meest tastbare - 'echte' - kerstster is de kamerplant die we zo hebben genoemd: een telg uit de uitgebreide Euphorbia-familie, de wolfsmelk-achtigen. Hij wordt ook Poinsettia genoemd, naar de Amerikaanse ambassadeur in Mexico die de plant in de 19e eeuw in de Verenigde Staten invoerde. Natuurvorser Alexander von Humboldt bracht in 1804 al een exemplaar van deze lievelingsplant van de Azteekze keizer Montezuma mee naar Europa.
Het stervormige hart van de plant - roodgekleurde bladeren rond de kleine, knopvormige bloemen - zou al reden genoeg zijn om deze tot kerstster te dopen, maar mogelijk heeft ook een Mexicaanse legende een rol gespeeld. Een arm klein meisje plukte langs de weg wat onkruid om toch iets bij het kribje in de kerk te kunnen leggen. Dat begon daar wonderbaarlijk te bloeien, rood en groen. De kerstster dus, die daar sinds die dag Flores de Noche Bueno wordt genoemd.
Minder wonderbaarlijk is het dat plantenkwekers ons nu ruimhartig voorzien van grote en kleine, altijd bloeiende, rode, roze en witte kerststerren, die tot ver in het nieuwe jaar staan te stralen.