Bitterzoet

Bitterzoet (1) omslag van de bundel van Cees Nooteboom
Bitterzoet (2) het gedicht
Bitterzoet (3) de plant

In november nam ik deel aan een schrijversfestival en een van mijn bijdragen bestond uit het geven van een workshop over Nederlandse poëzie door de jaren heen. Bitterzoet had ik daarvoor als titel gekozen: een intrigerende plant met een naam waarin een dichterlijke tegenstelling ligt besloten, een naam die tevens de titel is van een raak gedicht van Cees Nooteboom. Met dat gedicht wilde ik afsluiten, maar ja, hoe gaat zoiets. Na een hink-stap-sprong door de geschiedenis, de ontwikkeling van vorm, stijl en inhoud en allerlei illustratieve citaten was de tijd meer dan om. Een mooie reis, maar zonder de beoogde afsluiting: bitterzoet in de praktijk. Daarom breng ik dat gedicht hier alsnog onder de aandacht. Het dubbelzinnige bitter - zoet komt gaande de strofen (tekst zie foto 2) steeds sterker tot uiting, de plant wordt steeds minder plant en steeds meer een metafoor voor het leven en het onvermijdelijke einde, voor de wondermooie en tegelijk zo dreigende vergankelijkheid.
De plant zelf (foto 3) bloeit allang niet meer en de giftige bessen zijn grotendeels verdwenen, maar in de houtige stengels sluimert een belofte; het einde hoeft het einde niet te zijn.

Tags: